Nhắc đến Bắc Ninh là nhắc đến cái nôi văn hóa và là nơi sản sinh ra dân ca quan họ, mang đậm nét đặc trưng phong tục dân gian của xứ Kinh Bắc. Ngoài những làn điệu dân ca quan họ tha thiết, xứ anh Hai, chị Hai còn có những món ăn ngon. Không phải ai cũng biết rằng Bắc Ninh là cái nôi của nghệ thuật ẩm thực, nơi có những nền ẩm thực nổi tiếng. Nếu có dịp về thăm quê quan họ, bạn đừng bỏ qua cơ hội thưởng thức những món ăn ngon nơi đây.
Thịt chuột Đình Bảng – đặc sản Bắc Ninh
Thịt chuột Đình Bảng là một thứ đặc sản nếu không thử qua sẽ “phí cả một đời”. Người dân Đình bảng bắt chuột đồng để ăn quanh năm nhưng chủ yếu họ đi săn vào vụ gặt. Bởi khi ấy là lúc chuột sinh sản nhiều và thịt béo nhất. Thịt chuột đồng màu trắng và thơm ngon không thua gì thịt gà ta. Thường được sử dụng như một thứ nguyên liệu chính rồi được kết hợp với các phụ gia khác nhau để chế biến thành nhiều món ăn từ đơn giản đến cầu kỳ.
Trong các món được làm từ thịt chuột, món ăn đơn giản nhất. Phổ biến nhất chắc hẳn làn “thịt chuột luộc ép lá chanh”. Ngoài ra, còn vô số món được chế biến từ thịt chuột như chuột đồng nấu đông; chuột giả cầy, chuột rán,…. Không chỉ là món ăn ngon, thịt chuột đồng còn có tác dụng làm giảm đau, liền xương.
Đặc sản trâu giật Từ Sơn – món ăn có cái tên nghe lạ tai
Đến với Từ Sơn – Bắc Ninh, có một món ăn nhất định phải thử qua ấy chính là “Trâu giật”- cái tên nghe rất lạ tai. “Trâu giật” chính xác là một hiện tượng chỉ xuất hiện khi thịt những con trâu khỏe mạnh theo phương pháp thủ công truyền thống. Trâu được thịt tại chỗ nên vô cùng tươi ngon; khi ấy các thớ thịt vẫn còn co giật trên bàn, trên mẹt một lúc lâu.
Thịt trâu vừa mới mổ được mang đi chế biến ngay, để giữ được độ tươi ngon; chất dinh dưỡng trong từng thớ thịt. Các món ăn nổi tiếng nhất được chế biến từ “trâu giật” có thể nhắc tới là trâu nhúng, đuôi trâu hầm, lẩu nấm trâu tươi,….
Trên đất Từ Sơn có rất nhiều quán ăn về “trâu giật”, nhưng có một nơi nổi tiếng bậc nhất. Mỗi ngày đón tiếp đến 2000 thực khách và nếu có lỡ quên đặt bàn trước. Thì thực khách cũng phải ra về trong nuối tiếc, đó là “Trâu Ngon Quán”. Món ăn ở đây ăn một lần là nhớ đến cả đời. “Trâu Ngon Quán” còn có một món ngon trứ danh về trâu mà chẳng đâu có chính là món “trâu nướng muối trứng kiến”; một món ăn ngon và phải chế biến rất kỳ công.
Món cháo cá Tích Nghi
Cháo cá Tích Nghi là món ăn quen thuộc không chỉ của người dân xứ Kinh bắc mà còn của thượng khách khắp nơi đến thăm Bắc Ninh. Cháo Tích Nghi chỉ nấu với cá trắm và cá chép, bởi thịt thơm, rắn chắc. Cá phải to và được mua từ các ao hồ ở chính Bắc Ninh. Cá không nấu chung với cháo mà chỉ được thả vào nồi cháo vừa chín tới khi đã tẩm ướp rồi xào và mang ra hàng bán.
Điều lạ nhất là những thớ cá tuy đã rút hết xương nhưng vẫn còn nguyên miếng; không bị vỡ, bị nát chút nào. Có lẽ chỉ những người đã thưởng thức cháo cá Tích Nghi mới hiểu được sự tinh tế; khéo léo của đôi bàn tay người nấu.
Nem làng Bùi – đặc sản ở làng Bùi Xá
Nem Bùi là đặc sản ở làng Bùi Xá, xã Ninh Xá, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh; nghề làm nem ở đây đã có hàng trăm năm. Nguyên liệu làm món nem Bùi phải là giống lợn ỉ đen, lưng gẫy hình yên ngựa, mõm ngắn nuôi bằng cám gạo và bèo cái, hoặc rau chuối. Cả con lợn thịt ra cũng chỉ lấy được hai cái thăn và phần mỡ gáy để làm nem.
Công đoạn làm rất công phu và cẩn thận để giữ vệ sinh an toàn thực phẩm. Là một món ăn ít kén người nên bạn có thể ăn nem Bùi vào bất cứ thời điểm nào trong ngày. Thực khách có thể tìm mua nem Bùi ở Bắc Ninh. Nổi bật là dọc trên con đường quốc lộ chạy từ Cầu Hồ – Thuận Thành đi Hải Dương đâu đâu cũng thấy biển hiệu bán nem Bùi.
Đậu gù Trà Lâm – đặc sản Bắc Ninh bình dị, dân dã
Đậu gù Trà Lâm là món ngon đặc sản Bắc Ninh vừa bình dị vừa dân dã. Dẫu ở địa phương nào cũng có đậu phụ bởi đây là món ăn quen thuộc trong nếp sống của người Việt. Nhưng ở Bắc Ninh, đậu gù Trà Lâm lại có hương vị ngon hơn hẳn so với những nơi khác.
Cũng là quen thuộc là đỗ tương và nước nhưng dưới sự khéo léo trong việc đun bột đủ lửa. Tạo men hợp lý, chắt bột non sẽ tạo đậu ngon, bảo quản lâu hơn… Của người dân làng Trà Lâm đã sản xuất ra thứ đậu phụ thơm ngon, ngậy béo khó đâu sánh bằng.
Cách ăn để cảm nhận đúng nhất, ngon nhất của đậu phụ Trà Lâm là chiên giòn. Ăn kèm với rau kinh giới chấm cùng chút mắm tôm cho dậy mùi. Chỉ một miếng thôi, vị giác của bạn sẽ hoàn toàn được đánh thức bởi vị thơm ngậy bùi bùi của đậu phụ; vị cay he của rau kinh giới và vị thơm nồng đậm đà đặc trưng của mắm tôm. Tất cả hòa quyện với nhau tạo nên hương vị nhung nhớ khó phai. Nếu có dịp đến Bắc Ninh, các bạn nhớ ghé qua làng Trà Lâm để thưởng thức món đậu phụ có một không hai này nhé.
Món bánh khúc làng Diềm
Trong bánh, ngoài xôi, lớp gạo nếp óng dẻo bọc lấy lớp nhân đậu xanh bên trong. Đó chính là bánh khúc – đặc sản làng Diềm, ven hữu ngạn sông Cầu, thuộc xã Hòa Long, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Bánh khúc làng Diềm có 2 loại: nhân hành và nhân đỗ. Bánh khúc nhân đỗ có vị bùi của đỗ, béo của thịt mỡ và thơm của hạt tiêu. Bánh khúc nhân hành có khác hơn đôi chút, hành được dùng làm nhân bánh khúc là hành khô. Cộng thêm mộc nhĩ, hạt tiêu, răm, thịt ba chỉ băm nhỏ trộn lẫn với nhau.
Dù là bánh nhân đỗ hay nhân hành thì vỏ bánh và nhân cũng đều phải nêm một lượng gia vị vừa đủ; bánh mặn quá sẽ làm mất đi vị bùi, béo. Nhưng nếu nhạt bánh sẽ có mùi ngai ngái rất khó ăn. Bánh khúc thường được người dân làng Diềm nặn với 2 hình thức: tròn như bánh rán hoặc hình tai voi. Nhưng dù với hình thức nào, vỏ bánh cũng phải dát mỏng mà không để lộ nhân.
Bắc Ninh với những món ăn đặc sản không nơi đâu có được đã làm siêu lòng du khách thập phương. Nếu có cơ hội đến với nơi đây. Thì đừng quên thưởng thức những món ngon “tuyệt đỉnh” của vùng đất này, kẻo lại phải hối tiếc!